De gouden eeuwen van Maastricht
Bloeiende handelsnederzetting
Maastricht was tijdens de vroege Middeleeuwen een bloeiende handelsnederzetting. Tijdens archeologische opgravingen hebben we op meerdere locaties bewijzen gevonden van nijverheid. Zo werden er tijdens de vroege Middeleeuwen munten geslagen, ijzer vervaardigd, hertshoorn bewerkt en glas geproduceerd in Maastricht.
De naam Centre Céramique verwijst in eerste instantie naar de 19e en 20e eeuwse aardewerkproductie van Societé Céramique in deze Wyckse wijk. Maar op het Céramiqueterrein werden zelfs Merovingische pottenbakkersovens opgegraven! Maastrichtse producten uit deze ovens werden de Maas stroomafwaarts afgezet tot in de Rijnvallei. Centre Céramique blijkt dus zelfs een toepasselijke naam in het licht van deze 1400 jaar oude ambachtelijke activiteit ter plekke.
Grafvelden
De producten van nijverheid vonden we ook terug in de vele grafvelden, zoals in en rond de Sint Servaaskerk, het Vrijthof, in Borgharen en Amby. Tijdens deze periode werden rijke mensen begraven met grafgiften, waaronder prachtige metalen riemgespen, sieraden en wapens. Talloze objecten zullen een plek krijgen in toekomstige presentaties in Centre Céramique.
Germaanse invloed
Een andere bijzondere categorie wordt gevormd door de objecten van hertshoorn. Hertshoorn had voor de Germanen een magische uitstraling. Eenmaal per jaar werpt het edelhert zijn gewei af waarna een nieuw exemplaar weer aangroeit. Deze cyclus van vernieuwing en wedergeboorte was zeer belangrijk. Zo werden ronde, gedecoreerde schijfjes hertshoorn meegegeven in de graven van vrouwen. Deze amuletten waren allemaal geplaatst op de onderbuik als symbool voor vruchtbaarheid.
Hoe vertellen we het verhaal
Dit onderwerp ligt op het raakvlak van de archeologie en de biologie. Maar het gaat nog verder: we hebben ook veel resten gevonden die ons inzicht geven in de eetcultuur van de Romeinen en Middeleeuwers. Bijvoorbeeld in de vorm van zaden en botresten. We kunnen ons door de archeologie en de biologie een beeld vormen van wat zij aten, welke kruiden en planten ze gebruikten en hoe dierlijk botmateriaal zo duurzaam mogelijk verwerkt werd, tot schaatsen toe!
Een beroemd graf uit de Sint Servaaskerk hebben we het graf van de ‘Rijke Dame’ gedoopt vanwege de prachtige objecten. Maar ter hoogte van haar keel vonden archeologen een kieuw van een vis waarin ze mogelijk gestikt is. Een dodelijke combinatie van integraliteit!
Het verhaal van Maastricht gaat in Centre Céramique niet alleen verteld worden aan de hand van archeologische objecten. Juist de combinatie met kennis afkomstig uit andere disciplines maakt het mogelijk om het plaatje completer te maken. Hierdoor kunnen we nog dichter bij het verleden komen. Dit blijft nog altijd een puzzel en om die reden worden bezoekers in de toekomstige presentaties zelf onderzoekers die aan de hand van de bewijzen hun eigen conclusies kunnen trekken en delen.
Zo is ook de geologie of de ontwikkeling van het landschap essentieel. De resten van Romeinse en middeleeuwse bewoning zijn te verklaren aan de hand van het landschap. Zo stroomde de Maas 2000 jaar geleden meer westwaarts en had de Jeker een groot gedeelte tussen het huidige Onze Lieve Vrouweplein en het Vrijthof veranderd in een moerassig gebied. Rekening houdend met het landschap kozen de toenmalige bewoners zorgvuldig de woonlocaties.
Overigens is het ontstaan van de stad daar ook aan te danken: in de Romeinse periode was deze plek uitermate geschikt om een vaste oeververbinding aan te leggen. De rivier ligt aan de oorsprong van ons verhaal en is met recht Mosa Nostra te noemen, onze Maas!
English version
The Golden Ages of Maastricht
Flourishing trading post
During the early middle ages, Maastricht was a flourishing trading post. We found proof for this proposition during many excavations which unearthed various production sites. The production in this period varied from the manufacturing of coins, pottery and glass and even the processing of antlers.
Pottery kilns were discovered at the Céramique area and its pottery was distributed as far as the Rhine valley. In short, the name Centre Céramique refers to a 1400 year old activity!
Burials
But the wealth was also reflected in the grave goods from this period which we found inside and around the Basilica of Saint Servatius, the Vrijthof, in Borgharen and Amby. These goods consisted out of beautifull jewelry and decorated arms and they will all be on display in our future presentations.
Germanic influence
Another special category stored at Centre Céramique are the objects made from deer antlers. Antlers had a special symbolic meaning for the Germanic people. Once a year, a deer will shed and regrow its antlers. This cycle of renewal was very important as a symbol. For this reason, the Merovingian people placed round, decorated antler fragments in the graves of wealthy women. These amulets were all placed on the abdomen, a symbol of rebirth.
How will we tell the story
This subject is an example of interdisciplinarity between archeology and biology. But there are many more: remains or artifacts which give us an insight into the Roman and Medieval food culture. Different seeds, bone remnants or the contents of cesspits for example. This interdisciplinarity help us to recreate what people ate, which herbs and plants they used and how they processed animal material in the most sustainable way possible.
There is a tomb in the Sint Servaaschurch who’s inhabitant we named the "Rich Lady". She was buried with wonderful objects like earrings and necklaces. But near her throat archaeologists found fish gills which probably caused her death. A deadly combination of interdisciplinarity!
We wont be telling the tale of Maastricht at Centre Céramique solely with archaeological objects, but by combining different disciplines which will bring us closer to the historical truth. History still remains a mystery and for that reason future visitors will become the scientists in our presentations. You will be presented with lots of different insights to form your own conclusions and opinions and you will be able to share them with others.
Geology, or the science of the earth, is also essential for the tale of Maastricht. The remains of the Roman and medieval settlement can be explained by understanding the landscape. The river Jeker for example, regularly flooded a large area between the current Onze Lieve Vrouweplein and Vrijthof which subsequently turned into a marshy area. The former residents carefully chose were and when to settle based on the changing landscape.
The origin of Maastricht can also be explained by understanding the landscape. It was relatively easy to cross the river here during the Roman period. For this reason, the Romans constructed a bridge which formed the starting point for a small settlement.
The river is the origin of our story and is rightly called Mosa Nostra, our Meuse!
